Zalando zmieni praktyki i rozda vouchery

24.07.2024 r.

• Prezes UOKiK zobowiązał spółkę Zalando do właściwego informowania klientów o ich prawach podczas korzystania z platformy zakupowej.
• Konsumenci muszą wiedzieć od kogo i na jakich zasadach kupują towary jeszcze przed kliknięciem „przejdź do kasy”.
• Dodatkowo platforma ma przyznać konsumentom po 40 zł do wykorzystania w określony sposób na zalando.pl.

W lipcu ubiegłego roku Prezes UOKiK wszczął postępowanie stawiając zarzuty platformie sprzedażowej Zalando. Dotyczyły one m.in. nieprzekazania informacji  o statusie sprzedających na platformie w sposób wymagany przepisami. Klienci mogą na niej kupić nie tylko produkty od samego Zalando, ale też partnerów platformy o czym nie byli odpowiednio informowani. Nie mogli mieć pewności, że kupują dany produkt od przedsiębiorcy, a w konsekwencji, czy przy zakupie przysługują im wszystkie prawa wynikające z tego faktu.

Brakowało także jasnych informacji o tym, jaki jest podział obowiązków związanych z realizacją umowy między platformą a wystawiającym ofertę partnerem. Klienci mogli mieć problem z ustaleniem do kogo kierować reklamację, kogo informować o odstąpieniu o zakupu, ani do kogo wysłać zwracany towar.

W wydanej decyzji Prezes UOKiK zobowiązał Zalando do wprowadzenia zmian na swoich stronach w związku z obowiązkami informacyjnymi wynikającymi z dyrektywy Omnibus.

– Tylko pełne, łatwo dostępne i jasno przedstawione informacje pozwalają podejmować świadome decyzje zakupowe. Dotyczy to szczególnie sprzedaży internetowej. Brak bezpośredniego kontaktu sprawia, że wiele spraw, które w tradycyjnych sklepach załatwiamy intuicyjnie – rozmawiając ze sprzedawcą – w e-commerce może przysparzać szeregu wątpliwości. Konsument  dokonując zakupów przez internet powinien być tak samo bezpieczny jak w tradycyjnym sklepie. Dlatego przywiązujemy tak dużą wagę do pilnowania i egzekwowania przepisów dyrektywy Omnibus – zaznacza Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Poza zmianami na stronie, spółka przyzna wszystkim konsumentom, którzy kupili w serwisie Zalando produkty od jego partnerów w okresie od 1 stycznia 2023 r. do dnia wykonania zobowiązania, voucher w wysokości 40 zł.  Będzie on mógł być wykorzystany w ciągu 6 miesięcy na zakupy produktów sprzedawanych przez Zalando (w tym uprzednio przecenionych), z wyłączeniem produktów sprzedawanych przez partnerów. Spółka przekaże informację o przyznaniu vouchera za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Dyrektywa Omnibus obowiązuje od 1 stycznia 2023 r. Od tego momentu Prezes UOKiK monitoruje jak internetowe platformy handlowe dostosowały się do nowych obowiązków. Po interwencji UOKiK wielu przedsiębiorców zmieniło swoje działania lub zadeklarowało wprowadzenie modyfikacji. Dotyczy to operatorów takich platform jak Glovo, Uber Eats, Pyszne.pl, Wolt, Bolt Food, Aliexpress, Wakacje.pl, FREE NOW, Uber, Bolt, Facebook, Morele.net, Empik, Triverna.pl, Travelist, Amazon czy Allegro. 
Prezes UOKiK postawił zarzuty dwóm innym podmiotom – platformie Booking.com oraz Travelist.pl. Wobec Travelist.pl wydana została już decyzja zobowiązująca.

Jakość paliw ciekłych i LPG w 2023 roku

19.07.2024 r.

• Inspekcja Handlowa zakwestionowała w ubiegłym roku 2,59 proc. skontrolowanych próbek paliw ciekłych – prawie dwa razy więcej, niż w 2022 r.
• Czy Twoja stacja sprzedaje paliwo spełniające normy, sprawdzisz na mapie paliw na stronie internetowej UOKiK i w korzystającej z danych Urzędu w aplikacji nawigacyjnej Yanosik.

Inspekcja Handlowa przez cały rok sprawdza, czy paliwa dostępne na polskim rynku spełniają wymagania. Kontrolom podlegają producenci paliw, hurtownicy, magazynujący oraz prowadzący stacje paliw przedsiębiorcy. Cały system dzieli się na dwie części: europejską i krajową. W tej pierwszej weryfikowane podmioty są wybierane w losowaniu, które przeprowadza Prezes Urzędu jako zarządzający systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw. W części krajowej ich dobór zależy od sygnałów od kierowców, innych organów np. Policji i negatywnych wyników z poprzednich lat.

– W czasie pierwszej kontroli jakości paliw w 2003 r. aż 30 proc. badanych próbek nie spełniało wymogów. Poprzez podejmowane działania udało się z rynku usunąć wiele nieprawidłowości. Od kilku lat odsetek nieprawidłowości oscyluje poniżej 4 procent. I choć liczba wszystkich stwierdzonych nieprawidłowości w 2023 roku wzrosła w stosunku do roku 2022, to poprawiła się jakość gazu skroplonego LPG – wszystkie próbki spełniały wymagania jakościowe — mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Kontrole w 2023 roku

W 2023 r. Inspekcja Handlowa zbadała jakość benzyny bezołowiowej, oleju napędowego, gazu skroplonego LPG oraz lekkiego oleju opałowego. Do badań pobraliśmy 1584 próbki paliw ciekłych (832 próbki benzyn i 752 oleju napędowego), 360 próbek LPG i 2 próbki lekkiego oleju opałowego.

Specjaliści podczas testów laboratoryjnych wykazali, że 41 próbek paliw ciekłych (34 oleju napędowego, 7 benzyny) nie spełniało wymogów, co stanowi 2,59 proc. zbadanych. Odsetek zakwestionowanych próbek paliw w poszczególnych województwach był wyraźnie zróżnicowany. Podczas losowych kontroli stacji paliw najwięcej nieprawidłowości stwierdziliśmy w województwach: wielkopolskim (5,75 proc. zbadanych), podlaskim (4,76 proc.) małopolskim (3,81 proc.) i kujawsko-pomorskim (3,64 proc.). Natomiast w przypadku kontroli przedsiębiorców wybranych na podstawie m.in. informacji od kierowców – w województwach: pomorskim (25 proc.), warmińsko-mazurskim (22,22 proc.) i małopolskim (10 proc.) – wszystkie nieprawidłowości dotyczyły oleju napędowego.

W wyniku kontroli gazu skroplonego LPG inspektorzy nie zakwestionowali żadnej próbki. Do kontroli trafiły także 2 próbki lekkiego oleju opałowego, które przeszła pozytywnie testy w laboratorium. Dostępność tego paliwa w ofercie jest ograniczona, a wszystkie badane w latach 2013-2022 próbki spełniały wymagania jakościowe. Pełen raport do pobrania poniżej.

Kwestionowane parametry

Eksperci w laboratorium weryfikują zgodność badanych próbek z normami określonymi w Ustawie o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz Rozporządzeniu Ministra Gospodarki ws. wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. Przepisy określają parametry wpływające na zanieczyszczenie środowiska oraz prawidłowe funkcjonowanie pojazdów, także w różnych porach roku.

Nieprawidłowości wykryte w oleju napędowym dotyczyły następujących parametrów:

• stabilność oksydacyjna – określa odporność ON na starzenie; niska objawia się mętnieniem paliwa i powstawaniem osadów żywicznych w zbiorniku i systemie zasilania, co może prowadzić np. do zatykania filtrów paliwa czy zanieczyszczania zaworów wtryskowych,
• temperatura zapłonu – zbyt niska może stwarzać ryzyko wybuchu oparów oleju podczas nalewania z dystrybutora,
• zawartość wody – stwierdziliśmy niezgodność pod tym względem w przypadku 2 próbek; obecność wody w paliwie wynika najczęściej z nieszczelności zbiornika, a może prowadzić do korozji układu paliwowego.

W benzynach kwestionowaliśmy:

• prężność par – parametr ma różną wartość dla paliwa letniego i zimowego; od jego wysokości zależy łatwość uruchomienia silnika w temperaturze niskiej, w wysokiej zaś – skłonność do tworzenia się korków parowych,
• motorową liczbę oktanową – zbyt niska liczba oktanowa może być powodem występowania w silniku spalania stukowego, co oznacza nieprawidłowy przebieg spalania, powodujący głośną i nierównomierną pracę silnika oraz większe zużycie paliwa,
• indeks lotności – wpływa m.in. na łatwość rozruchu silnika.

Konsekwencje nieprawidłowości

Wojewódzcy Inspektorzy Inspekcji Handlowej wydali 17 decyzji o wycofaniu z obrotu paliw ze względu na znaczne przekroczenia wymagań jakościowych, informując o tych działaniach Inspekcję Ochrony Środowiska. W 25 przypadkach zawiadomili organy ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w związku z wprowadzeniem do obrotu paliw niewłaściwej jakości, a także poinformowali o wynikach inne organy, w tym Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, który wydaje koncesje na obrót paliwami, Krajową Administrację Skarbową oraz Policję.

Wnioski z kontroli

Odsetek próbek niespełniających wymagań jakościowych co roku kształtuje się na innym poziomie, na co wpływ mogą mieć zarówno liczba skontrolowanych podmiotów i pobranych próbek, jak i zmieniające się wymagania jakościowe. Na ogólny obraz wyników jakości paliw w Polsce rzutuje także sposób określenia podmiotów do kontroli, czyli losowanie i typowanie na podstawie informacji i sygnałów oraz poprzednich wyników kontroli.

Analiza wyników kontroli jakości paliw ciekłych w 2022 i 2023 r. wskazuje na poprawę jakości benzyny na stacjach wybranych do kontroli na podstawie wpływających informacji (od kierowców i innych organów). Podobnie jak w latach poprzednich wśród kwestionowanych próbek paliw ciekłych dominował olej napędowy. W jego badaniach odnotowano więcej próbek niespełniających wymagań jakościowych w obu częściach systemu.

Wyniki kontroli jakości gazu skroplonego (LPG) w 2023 r., w porównaniu z wynikami w 2022 r., zarówno na stacjach wybranych do kontroli na podstawie wpływających informacji jak i wylosowanych do kontroli LPG poprawiły się - wszystkie pobrane próbki spełniały wymagania jakościowe.

W ostatnich latach (2020-2023) nie kwestionowaliśmy próbek z uwagi na przekroczoną zawartość siarki w oleju napędowym i benzynie. To dobrze nie tylko dla pojazdów – emisja związków siarki do atmosfery wraz ze spalinami ma niekorzystny wpływ na środowisko.

Ważne dla konsumentów

Przypominamy, że wszelkie przeprowadzane testy z użyciem paliw w domach stwarzają zagrożenie toksykologiczne i wybuchowe. Polecamy natomiast samodzielne sprawdzanie dostępnej na stronie Urzędu mapy paliw. Te same dane można znaleźć, korzystając z aplikacji nawigacyjnej Yanosik.

– Celem kontroli paliw jest poprawa ich jakości, a także bezpieczeństwa użytkowania dla konsumentów i przedsiębiorców. Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do skorzystania z wyników kontroli. Na bieżąco aktualizujemy je na mapie paliw dostępnej na uokik.gov.pl i w aplikacji Yanosik – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Gdzie zgłaszać nieprawidłowości?

Jeśli konsument uważa, że paliwo złej jakości uszkodziło silnik jego pojazdu, może złożyć reklamację u właściciela stacji. Podejrzenie nieprawidłowości na danej stacji należy zgłosić Inspekcji Handlowej, a przypuszczenie, że licznik dystrybutora na stacji wskazuje nieprawidłowo ilość tankowanego paliwa – Głównemu Urzędowi Miar.

SENIORALIA 2024

14.06.2024 r.

Pompy ciepła – wyniki pierwszej kontroli

11.06.2024 r.

• Wspólnie z Krajową Administracją Skarbową i Inspekcją Handlową sprawdziliśmy 36 modeli pomp ciepła.
• Aż 94 proc. z nich nie spełniło wymagań formalnych.
• Dzięki wspólnym działaniom 463 urządzenia nie trafiły na polski rynek.

Pompy ciepła to urządzenia wykorzystujące odnawialne źródła energii – pobierają energię cieplną z powietrza lub z gruntu i przenoszą je do domowej instalacji grzewczej. Na popularność pomp wśród konsumentów wpływa możliwość obniżenia kosztów ogrzewania, a coraz częściej szukają też oni rozwiązań mających mniejszy negatywny wpływ na środowisko.

Wspólne działania na granicy 

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK), Inspekcja Handlowa (IH) i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) w ramach wspólnego projektu sprawdziły 564  pompy ciepła produkowane poza Unią Europejską, tak by można było zapobiec pojawieniu się na rynku urządzeń niespełniających wymagań.

– Zależy nam na tym, by eliminować produkty niezgodne najszybciej, jak to możliwe. Dzięki współpracy z Krajową Administracją Skarbową mogliśmy sprawdzić urządzenia, zanim zostały dopuszczone do obrotu – tym samym pompy ciepła, które posiadały nieprawidłowości, nie trafią do konsumentów – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

Wraz z KAS i Inspekcją Handlową sprawdziliśmy 36 modeli pomp ciepła. Kontrolą objęliśmy pompy ciepła przywożone do Polski transportem morskim, drogowym i lotniczym w oddziałach celnych na terenie całego kraju. Najwięcej pomp trafiło na granicę drogą morską. Zweryfikowaliśmy, czy urządzenia mają prawidłowo sporządzone etykiety efektywności energetycznej, karty informacyjne produktu, dokumentację techniczną oraz czy posiadają oznakowanie CE i deklarację zgodności. Jeśli pojawiały się nieprawidłowości, kontrolerzy KAS zatrzymywali urządzenia na granicy. 

– Celem wspólnych działań było niedopuszczenie do obrotu pomp ciepła niespełniających wymagań. Zapewnienie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów to ważne, pozafiskalne zadanie Krajowej Administracji Skarbowej i obszar stałej współpracy pomiędzy KAS, UOKiK i Inspekcją Handlową. Każdego roku prowadzone są wspólne skoordynowane działania, których celem jest zatrzymanie towarów na granicy aby na rynku polskim i unijnym znajdowały się jedynie towary bezpieczne i zgodne z wymaganiami – podkreśla Małgorzata Krok, zastępca Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Pompy ciepła – wyniki kontroli 

94 proc. przebadanych modeli pomp ciepła posiadało nieprawidłowości. Najwięcej  dotyczyło dokumentacji: braku lub nieprawidłowo sporządzonych deklaracji zgodności UE oraz kart informacyjnych produktów. W efekcie konsument nie ma wystarczających danych, by podjąć świadomą decyzję o zakupie, nie wie również, czy producent deklaruje  spełnianie unijnych wymagań. Szczegóły dostępne w raporcie z kontroli oraz zestawieniu skontrolowanych urządzeń.

Dzięki wspólnemu projektowi UOKiK, IH i KAS zatrzymaliśmy na granicy 463 pompy ciepła niespełniające obowiązujących wymagań bezpieczeństwa. Ostatecznie 101 pomp zostało dopuszczonych do obrotu – z czego 62 po działaniach naprawczych, np. uzupełnieniu dokumentacji. 

– UOKiK przygląda się rynkowi urządzeń odnawialnych źródeł energii (OZE), w tym pompom ciepła. Analizujemy sygnały i występujące na rynku praktyki. Dzięki wspólnej akcji z KAS  do obrotu nie trafiły pompy ciepła, które nie spełniały wymagań formalnych. To nie jedyne działania Urzędu dotyczące tego rynku. Od kilku miesięcy przyglądamy się również sposobom zawierania umów, ich warunków oraz informacjom, jakie otrzymują konsumenci decydujący się na ten system ogrzewania – wyjaśnia Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.

Dodatkowe działania UOKiK na rynku OZE

Prezes UOKiK prowadzi obecnie 18 postępowań dotyczących pomp ciepła. Są to głównie postępowania wyjaśniające i dotyczą niedozwolonych postanowień wzorców umów, nierespektowania prawa do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, nieprzekazywania istotnych informacji niezbędnych konsumentom do podjęcia decyzji o zakupie (w tym dotyczących gwarancji, przewidywanych efektów eksploatacji instalacji, wyników audytu), a także wprowadzania w błąd co do charakteru, zakresu i wartości dofinansowań. 

Kupujesz pompę ciepła? 

• Sprawdź dane na etykiecie efektywności energetycznej i karcie produktu – znajdziesz je na produkcie i na stronie www sprzedawcy – pomogą Ci dobrać produkt do Twoich potrzeb.
• Upewnij się, że etykieta zawiera dane dostawcy, czyli producenta lub importera – ułatwi to dochodzenie praw w przypadku usterki urządzenia.
• Wpisz nazwę interesującego Cię modelu w bazie EPREL, czyli w europejskim rejestrze produktów do celów etykietowania energetycznego. W kategorii ogrzewacze pomieszczeń/ogrzewacze wielofunkcyjne – znajdziesz tam dodatkowe informacje.
• Nieprawidłowości w oznakowaniu pomp ciepła zgłoś Inspekcji Handlowej.

• 2 kontrole – 65 modeli pluszaków, miękkich lalek i piłek, kostiumów i masek.
• Sprawdziliśmy oznakowanie, trwałość szwów, obecność zbyt małych elementów oraz palność niektórych zabawek. Więcej niż 1/3 miała nieprawidłowości formalne lub konstrukcyjne.
• Zanim kupisz zabawkę, sprawdź jej wykonanie! Upewnij się, że ma znak CE. Więcej porad znajdziesz w raportach IH i filmie.

Wełna jedynie na etykiecie – decyzje Prezesa UOKiK

16.04.2024 r.

• Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał decyzje wobec dwóch przedsiębiorców wprowadzających na rynek odzież: Lord i Polskie Sklepy Odzieżowe (Lavard).
• Zafałszowanie składu ubrań potwierdziły kontrole Inspekcji Handlowej i badania w laboratorium UOKiK.
• Na przedsiębiorców zostały nałożone kary finansowe: Polskie Sklepy Odzieżowe - ponad 3,8 mln zł, Lord - ponad 213 tys. zł.

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał dwie decyzje, w których stwierdził, że konsumenci są wprowadzani w błąd przez nieprawdziwe informacje o składzie ubrań. Chodzi o firmę Lord z Krakowa oraz Polskie Składy Odzieżowe w Starem Bystrem, która sprzedaje ubrania pod marką Lavard (obecnie jest w restrukturyzacji). 

Próbki do badań laboratoryjnych zostały pobrane przez inspektorów Inspekcji Handlowej w sklepach w całej Polsce. Chodziło o marynarki, garnitury i spodnie garniturowe, koszule. Badania przeprowadzili pracownicy akredytowanego Laboratorium Produktów Włókienniczych i Analizy Instrumentalnej UOKiK w Łodzi. Sprawdzali, czy prawdziwe są deklaracje producentów, np. o ilości wełny, bawełny, poliestru. 

- Konsumenci nie mogą samodzielnie zweryfikować składu surowcowego odzieży, muszą w tym zakresie ufać informacjom na etykiecie. Dla wielu osób taka informacja jest bardzo ważna – ma wpływ na cenę, sposób konserwacji czy zastosowanie. W przypadku przedsiębiorców sprzedających swoje produkty pod markami Lord i Lavard w wielu przypadkach klienci byli wprowadzani w błąd. Przykładowo zgodnie z deklaracją na etykiecie spodnie miały być wykonane z materiału, który zawierał 70 proc. wełny – w rzeczywistości wełny całkowicie brakowało. Gdyby konsumenci mieli rzetelne i prawdziwe informacje o składzie odzieży, mogliby nie zdecydować się na zakup – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny. 

Z badań laboratoryjnych wynika, że ze zbadanych:

• 27 próbek ubrań marki Lavard – aż 24 nie posiadało deklarowanego składu surowcowego,
• 11 próbek ubrań marki Lord – aż 10 nie posiadało deklarowanego składu surowcowego.

Przykłady nieprawidłowości:

Prezes UOKiK w wydanych decyzjach stwierdził, że konsumenci zostali wprowadzeni w błąd co do rzeczywistego składu ubrań i nałożył na przedsiębiorców kary finansowe: Polskie Składy Odzieżowe (Lavard) 3 830 838 zł, Lord 213 478 zł. Po uprawomocnieniu się decyzji przedsiębiorcy będą musieli opublikować na swoich stronach internetowych informacje o decyzjach Prezesa UOKiK. Dodatkowo takie oświadczenie pojawi się w sklepach stacjonarnych Lavard. Decyzje nie są prawomocne, przysługuje od nich odwołanie do sądu. 

To nie jedyne decyzje Prezesa Urzędu dotyczące wprowadzania w błąd konsumentów kupujących odzież. W marcu 2022 r. Prezes UOKiK nałożył łącznie ponad 2,1 mln zł kary na producentów męskiej odzieży wizytowej: Kubenz, Recman i Dastan Logistics.

Na co zwrócić uwagę kupując marynarkę?

• Tkanina wierzchnia – dobierz ją odpowiednio do swoich oczekiwań. Weź pod uwagę, czy garnitur ma wytrzymywać długie podróże, częste składanie i transport w walizce oraz w jakich porach roku będziesz go nosił.
• Gramatura tkaniny – zwykle waha się od 220 do 400 g, odpowiada to wadze metra kwadratowego danej tkaniny. Im chłodniej, tym gramatura powinna być większa.
• Skręt nitek – standardowe oznaczenia to Super 100’s, 120’s czy 130’s. Odnoszą się do grubości włosa, z którego została wykonana nić. Im wyższa liczba, tym tkanina jest szlachetniejsza i delikatniejsza, ale też bardziej podatna na zagniecenia.
• Wełna i dodatek innych włókien. Wełna merynosowa jest komfortowa i przyjemna w dotyku, łatwo ją wyprasować, nie trzeba jej często prać i czyścić. Jest jednak podatna na zagniecenia. Niewielka domieszka poliestru lub poliamidu (5-10 proc.) zwiększa odporność tkaniny wełnianej na tarcie.

Masz zastrzeżenia lub wątpliwości dotyczące jakości lub oznakowania odzieży? Zgłoś je do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej.

Działalność UOKiK w 2023 roku

05.04.2024 r.

• W 2023 r. Prezes UOKiK wydał ponad 1000 decyzji z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów i nałożył ponad 612 mln zł kar.
• Ponadto przeprowadził ponad 15 tys. kontroli sprawdzających jakość i bezpieczeństwo produktów.
• To przykłady działań UOKiK w 2023 roku.

– Miniony rok można nazwać czasem małej rewolucji konsumenckiej. 1 stycznia 2023 r. weszły w życie przepisy zmieniające prawa każdego z nas. „Najniższa cena z 30 dni” - to najbardziej charakterystyczna zmiana, która jest tylko częścią dużego pakietu nowych praw objętych dyrektywą Omnibus. Niezwłocznie po wejściu w życie przepisów rozpoczęliśmy aktywne działania dając przedsiębiorcom możliwość dostosowania się do nowych regulacji. Aby zapewnić na rynku adekwatny poziom ochrony konsumentów, opracowaliśmy wyjaśnienia dotyczące prezentowania cen w promocji. Byliśmy również aktywni na arenie międzynarodowej. Od 1 lipca przewodniczymy pracom Międzynarodowej Sieci Ochrony Konsumentów (ICPEN). Wzmocnienie odpowiedzialnych wyborów konsumenckich – to hasło przewodnie i cel polskiej prezydencji. Chcemy w ten sposób inspirować działania służące konsumentom – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

OCHRONA KONKURENCJI

Praktyki ograniczające konkurencję

W 2023 r. Prezes UOKiK wszczął 35 postępowań dotyczących stosowania praktyk ograniczających konkurencję oraz wydał 9 decyzji – wszystkie dotyczyły niedozwolonych porozumień, w tym 6 – zmów przetargowych. Nałożone kary na przedsiębiorców wyniosły ponad 45 mln zł. 60 razy przedsiębiorcy otrzymali wezwania do zmiany praktyk. Nastąpił kolejny wzrost liczby sygnałów zgłoszonych w ramach programu sygnalista. W 2023 roku było ich 15 545.

Najwyższe kary nałożone w ramach jednej decyzji na spółki i osoby zarządzające za praktyki ograniczające konkurencję w 2023 r. wyniosły ponad 37 mln zł. Dotyczyły porozumienia ograniczającego konkurencję, które zawarła spółka Dahua Technology Poland wraz z dystrybutorami swoich produktów – sprzętu do elektronicznego monitoringu. Przedsiębiorcy ustalali ceny sprzedaży produktów oraz podzielili między sobą rynek poprzez przyporządkowanie klientów do określonych podmiotów. To oznaczało, że konsumenci, firmy czy instytucje zostały pozbawione możliwości zakupu sprzętu do elektronicznego monitoringu taniej niż po odgórnie ustalonych stawkach. Tracili również możliwość zakupu od przedsiębiorców, którzy mogli zaoferować lepszą ofertę. Oprócz Dahua Technology Poland sankcje objęły sześciu przedsiębiorców i siedem osób, które bezpośrednio odpowiadały za niedozwolone porozumienie.

Przewaga kontraktowa

W 2023 r. Prezes UOKiK wydał 6 decyzji kończących postępowania w sprawie praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową wobec znaczących podmiotów działających na: rynku handlu detalicznego, produkcji cukru, przetwórstwa mleka oraz wieprzowiny. Ponadto, wszczął 2 postępowania właściwe, 11 postępowań wyjaśniających oraz skierował do przedsiębiorców 18 wystąpień.

W decyzji kończącej postępowanie wobec Auchan Polska Prezes UOKiK nałożył karę w wysokości ponad 87 mln zł. Spółka pobierała od dostawców produktów rolnych lub spożywczych opłaty za transport z magazynów centralnych do sklepów sieci Auchan. Wewnętrzna dystrybucja towarów z magazynów centralnych sieci do poszczególnych sklepów jest podstawowym elementem tworzącym kanał nowoczesnej sprzedaży i leży w interesie sieci handlowej, dlatego żądanie dodatkowego wynagrodzenia za tego rodzaju usługę jest nieuczciwym wykorzystywaniem przewagi kontraktowej.

Kontrola koncentracji 

W 2023 roku Prezes UOKiK wydał 310 zgód na koncentrację, z czego 3 były decyzjami warunkowymi. Wszczął także 321 nowych postępowań, w których sprawdzał, czy planowane transakcje nie wpłyną negatywnie na konkurencję.

Prezes Urzędu wszczął ponadto 4 postępowania z zakresu kontroli inwestycji i wydał 2 decyzje o braku sprzeciwu do planowanej transakcji.

Zatory płatnicze

W ubiegłym roku  Prezes UOKiK wszczął  30 postępowań dotyczących zatorów płatniczych.  Wystosował ponadto 165 wystąpień do przedsiębiorców sygnalizując dostrzeżone wątpliwości w sprawie ich rzetelności w rozliczeniach z dostawcami.

W całym 2023 r. Prezes UOKiK wydał  52  decyzje stwierdzające nadmierne opóźnianie się ze spłacaniem świadczeń pieniężnych i nałożył w sumie ponad 41 mln zł kar – to czterokrotnie więcej niż w roku 2022 (11 mln zł). Najwyższe kary za zatory płatnicze w 2023 r. wyniosły: 7,5 mln zł oraz 4,7 mln zł i zostały nałożone na przedsiębiorców z branży motoryzacyjnej (FCA Poland i Volkswagen Poznań).

Równolegle, Prezes UOKiK nie przestaje interweniować u kolejnych podmiotów, których dyscyplina płatnicza budzi wątpliwości i może wskazywać na ryzyko powstania zatorów płatniczych w danym obszarze.

Pomoc publiczna

Pomoc publiczna jest ingerencją państwa w mechanizmy wolnego rynku, dlatego stosowana jest w ograniczonym zakresie. UOKiK wstępnie ocenia wsparcie indywidualne i programy pomocowe pod kątem zgodności z prawem unijnym oraz monitoruje pomoc publiczną, czyli wsparcie udzielone przedsiębiorcom w Polsce.

W 2023 roku Urząd zaopiniował 67 projektów dotyczących programów pomocowych i pomocy indywidualnej. Do UOKiK wpłynęło 585 wniosków o interpretację i 909 projektów dokumentów rządowych do analizy pod kątem możliwości wystąpienia pomocy publicznej. Ponadto do Urzędu zgłoszono 2812 projektów programów de minimis, które UOKiK oceniał pod względem przejrzystości zasad udzielania pomocy.

Prezes UOKiK notyfikował w 2023 r. Komisji Europejskiej 14 projektów przewidujących udzielenie pomocy publicznej, w tym 9 programów pomocowych i 5 dotyczących pomocy indywidualnej. KE zaakceptowała 10 projektów pomocowych.

OCHRONA KONSUMENTÓW

Ochrona zbiorowych interesów konsumentów i niedozwolone postanowienia umowne

W 2023 r. Prezes UOKiK wszczął 74 postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz dotyczących uznania postanowień wzorca umowy za niedozwolone, a także 209 postępowań wyjaśniających. Wydał 85 decyzji, w których nałożył łącznie ponad 422 mln zł sankcji pieniężnych na przedsiębiorców oraz blisko 2 mln zł kar na osoby zarządzające.

Prezes Urzędu wystosował również 438 wystąpień do przedsiębiorców z zakresu ochrony konsumentów. Ponadto 132 razy wydał istotny pogląd w sprawie dla osób walczących o swoje prawa w sądzie.

Najwyższa kara za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów w 2023 r. wyniosła ponad 160 mln zł. Sankcja została nałożona na Jeronimo Martins Polska za wprowadzanie klientów w błąd przez wprowadzenie tzw. tarczy antyinflacyjnej. Hasło reklamowe „Jeśli na naszej liście 150 najczęściej kupowanych produktów znajdziecie produkt w niższej cenie regularnej w innym sklepie, zwrócimy wam różnicę” nie pokrywało się z realnymi warunkami promocji, przez co klienci nie mogli skorzystać z niej na prezentowanych warunkach.

Istotne kary w łącznej kwocie ponad 72 mln zł zostały nałożone na spółkę AUTOCENTRUM AAA AUTO, wiodącego dealera samochodów używanych, która podawała nieprawdziwe informacje o cenie oferowanych pojazdów oraz stosowała klauzule abuzywne. W ogłoszeniach w internecie pomijała informacje, że do ceny pojazdu doliczona będzie obowiązkowa opłata w wysokości 1398 zł. Spółka nie informowała także, że na cenę w ogłoszeniu składa się koszt samochodu oraz produktu dodatkowego - ubezpieczenia.

W sektorze finansowym Prezes UOKiK m.in. nałożył na Deutsche Bank Polska 5,7 mln zł kary za jednostronną zmianę klauzul abuzywnych w umowach frankowych dot. kosztów wydawania zaświadczeń. Prezes UOKiK nakazał zwrot bezprawnie pobranych pieniędzy. Klienci nie powinni ponosić żadnych opłat w związku ze stosowaniem przez bank postanowień niedozwolonych, a w praktyce bank obciążał ich opłatami w wysokości nawet 2 tys. zł za wydanie zaświadczenia o spłacie kredytu. Jest to dokument niezbędny do wytoczenia bankowi procesu przy kredycie hipotecznych indeksowanym do CHF.

W sektorze telekomunikacyjnym Prezes Urzędu nałożył 46,6 mln zł kary na CANAL+ Polska za nierzetelne oferowanie konsumentom zawarcia równoległych umów. Zakwestionowano telefoniczne rozmowy sprzedażowe, w których zamiast informacji o sprzedażowym celu połączenia sugerowano, że konsumenci otrzymają bezpłatny prezent. Aby skłonić konsumenta do podjęcia natychmiastowej decyzji, konsultanci CANAL+ wskazywali, że okoliczności nawiązywanego połączenia są wyjątkowe (np. że kontaktują się z działu wyróżnień) lub informowali o limitowanej liczbie pakietów.

Inspekcja Handlowa

Prezes UOKiK dba o bezpieczeństwo produktów w Polsce także przy pomocy Inspekcji Handlowej (IH). Urząd planuje, koordynuje i monitoruje kontrole prowadzone przez wojewódzkie inspektoraty Inspekcji Handlowej, a także analizuje ich wyniki. W 2023 r. Inspekcja Handlowa przeprowadziła łącznie ponad 15 tys. kontroli w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów, oceny zgodności wyrobów z wymaganiami oraz pozostałych kontroli dotyczących produktów nieżywnościowych i usług (w tym obowiązków informacyjnych przedsiębiorców).

UOKiK jest odpowiedzialny również za zarządzanie systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw: IH w 2023 r. przeprowadziła łącznie ponad 1850 kontroli benzyny, oleju napędowego, gazu LPG).

Na szczególną uwagę zasługują kontrole produktów przeznaczonych dla najmłodszej grupy konsumentów, tj. zabawki, wózki dziecięce i artykuły dla dzieci. Kontrole objęły także żarówki LED, sprzęt AGD (lodówki, pralki, zmywarki) w zakresie zużycia zasobów – wody i energii, wyroby pirotechniczne jako szczególnie niebezpieczne, powszechnie użytkowany sprzęt elektryczny – płyty indukcyjne, oprawy oświetleniowe oraz produkty sezonowo popularne - grille elektryczne, gazowe, hulajnogi sportowe, kaski rowerowe czy okulary przeciwsłoneczne.

Dodatkowo Urząd/ IH realizowała kontrole we współpracy z Krajową Administracją Skarbową (organami celnoskarbowymi) w procedurze dopuszczenia produktu do obrotu na jednolity rynek. W wyniku tej współpracy w 2023 r. UOKiK zrealizował 3 projekty (dot. bezpieczeństwa wyrobów pirotechnicznych, okularów przeciwsłonecznych, grilli wielorazowych).

Bezpieczeństwo produktów i nadzór rynku

Ochrona konsumentów obejmuje również bezpieczeństwo produktów. UOKiK analizuje wyniki kontroli Inspekcji Handlowej i napływające sygnały, w szczególności skargi konsumenckie oraz powiadomienia od organów nadzoru innych państw członkowskich UE w ramach unijnego systemu RAPEX. Głównym jego celem jest szybka wymiana informacji na temat produktów stwarzających zagrożenie. W systemie znajdują się także dane o działaniach, jakie podjęły państwa członkowskie bądź sami przedsiębiorcy, aby wykluczyć lub ograniczyć obrót niebezpiecznymi produktami.

W 2023 r. Prezes UOKiK zainicjował 138 spraw z zakresu ogólnego bezpieczeństwa produktów, w tym 88 czynności wyjaśniających oraz 50 postępowań administracyjnych. W 2023 r. Urząd otrzymał 356 dobrowolnych powiadomień od przedsiębiorców o produktach stwarzających zagrożenie.

Ponadto Prezes UOKiK zainicjował 291 spraw z zakresu zgodności wyrobów z unijnymi wymaganiami, w tym 113 czynności wyjaśniających oraz 178 postępowań administracyjnych. Do systemu Safety Gate/RAPEX UOKiK przekazał 151 zgłoszeń, które dotyczyły ponad 1,4 mln sztuk produktów. Najwięcej zgłoszeń dotyczyło zabawek.

Laboratoria

Badania laboratoryjne służą eliminowaniu z rynku produktów niespełniających wymagań lub stwarzających zagrożenie dla konsumentów. W 2023 r. laboratoria UOKiK zbadały łącznie ponad 1800 próbek w związku z kontrolami IH, w których oznaczono ponad 18 tys. parametrów.

Legislacja

1 stycznia weszły w życie ważne zmiany w systemie ochrony konsumentów wynikające z implementacji dyrektywy Omnibus. Dzięki nowym regulacjom łatwiej jest walczyć z takimi niekorzystnymi dla konsumentów zjawiskami jak podwójna jakość produktów w różnych krajach, wykupywanie biletów na koncerty przez boty czy fałszywe opinie w internecie. W szczególności zaś uregulowana została kwestia prezentacji obniżek cen w celu przeciwdziałania fikcyjnym promocjom. Aby ułatwić przedsiębiorcom dostosowanie się do nowych przepisów w tym zakresie, opracowaliśmy specjalne wyjaśnienia.

Edukacja

W ostatnich latach UOKiK skupia się na intensywnej edukacji młodych konsumentów. Kontynuowaliśmy projekt dla przedszkolaków „ABC Małego Konsumenta”, który w przyjazny i przystępny sposób, łącząc naukę z zabawą, przybliżał najmłodszym podstawowe pojęcia i zasady dotyczące robienia zakupów.  W ramach tej inicjatywy, w latach 2022-2023, zostało przeszkolonych 561 nauczycieli przedszkolnych. W zajęciach uczestniczyło 15 417 dzieci z 501 przedszkoli.

Wśród uczniów szkół ponadpodstawowych realizowaliśmy program „Młodzież z pr@wem na czasie” dotyczący promocji praw konsumenta w internecie oraz przybliżenia kwestii związanych z cyberbezpieczeństwem oraz oszustwami w sieci. Łącznie odbyło się 980 zajęć w 150 szkołach z całej Polski, wzięło w nich udział 23 124 uczniów.

Profil UOKiK na Instagramie obserwuje już ponad 30 tys. osób. Działania Prezesa UOKiK wobec influencerów spotkały się z poparciem wśród internautów, są także doceniane przez branżę public relations. W 2023 roku kampania #Oznaczamreklamy zdobyła wyróżnienie za nowoczesną edukację twórców na Influencers Live Wrocław – jednym z największych wydarzeń dla Twórców Internetowych w Europie, a także Brązowy Spinacz w kategorii walka z dezinformacją w konkursie „Złote Spinacze” – największym konkursie PR w Polsce.
Rok 2023 przyniósł nową odsłonę portalu prawakonsumenta.uokik.gov.pl - zmieniliśmy szatę graficzną i zaktualizowaliśmy treść z uwzględnieniem najnowszych przepisów.

Urząd współorganizował także cykl dwunastu webinarów edukacyjnych, które poruszały najbardziej istotne i aktualne dla konsumentów tematy. Ponadto udostępniliśmy nowe narzędzie edukacyjne – podcasty. Są one dostępne na https://prawakonsumenta.uokik.gov.pl/  oraz Spotify i YouTube.

Od 2020 roku działa nasz kalkulator wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego a od 2021 roku kalkulator zmiany oprocentowania kredytu hipotecznego, dzięki któremu można sprawdzić, o ile orientacyjnie wzrośnie rata kredytu po wzroście stóp procentowych. Z kalkulatora wcześniejszej spłaty internauci skorzystali już ponad pół miliona razy, a z kalkulatora zmiany oprocentowania ponad 4 miliony razy.