Głównym przedmiotem działalności Eurocash jest hurtowa i detaliczna sprzedaż artykułów spożywczych i codziennego użytku. Przedsiębiorca, również poprzez spółki zależne, jest właścicielem największej w Polsce sieci hurtowni i organizatorem licznych sieci sklepów, m.in.: ABC, Delikatesy Centrum, Lewiatan, Gama, Groszek i  Euro Sklep. Wydana decyzja dotyczy relacji spółki z dostawcami produktów rolnych i spożywczych do tych sklepów.

 - Przeprowadzone postępowanie wykazało, że spółka Eurocash pobierała od dostawców produktów rolnych i spożywczych szereg dodatkowych oraz nieuzasadnionych opłat. Część usług, za które płacili kontrahenci, w ogóle nie była wykonywana, a niektóre spółka powinna świadczyć w ramach podpisanej umowy bez dodatkowego wynagrodzenia. Ponadto dostawcy nie otrzymywali informacji o kosztach i rezultatach niektórych usług. Celem tego typu  działań Eurocash było obniżenie wynagrodzenia podmiotom dostarczającym do sklepów produkty rolne i spożywcze. Określona w toku postępowania wartość nieuzasadnionej korzyści osiągniętej przez Eurocash w wyniku zakwestionowanych praktyk wobec podmiotów, względem których spółka dysponowała przewagą kontraktową, wyniosła w latach 2018-2020 ponad 43 mln złotych - mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Pobierz wypowiedź Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego

Przykłady nieuczciwych praktyk

Wśród usług, które nie były rzetelnie wykonywane przez Eurocash pomimo pobierania opłat  od kontrahentów, było m.in. zapewnienie utrzymania w ofercie handlowej. Umowa nie gwarantowała jednak utrzymania sprzedaży produktów danego dostawcy przez określony czas i w konkretnych lokalizacjach.  Z informacji uzyskanych w trakcie postępowania wynika, że podmioty, które ponosiły opłatę za tę usługę, były traktowane tak samo jak te, które jej nie płaciły. Dostawcy płacili również za umożliwienie i organizowanie w sklepach sieci handlowej ustalonych promocji i sprawowanie nadzoru nad nimi. Jednocześnie część z nich ponosiła inne opłaty i udzielała rabatów w celu organizacji promocji w sklepach Eurocash, np. 14,5 proc. miesięcznego wynagrodzenia za indywidualne usługi promocyjne lub za udział w gazetce.

Pobierane przez Eurocash opłaty obejmowały również możliwość sponsorowania przez dostawcę spotkań integracyjnych sieci handlowej, jednak kontrahent, który chciał się tego podjąć, musiał w rzeczywistości ponieść z tego tytułu dodatkowe koszty. Opłata ta nie gwarantowała również możliwości promowania się (np. degustacji produktów) podczas takich spotkań.

Prezes UOKiK zakwestionował również opłaty za szkolenie personelu sklepów dotyczące technik sprzedaży towarów dostawcy. W rzeczywistości były to ogólne szkolenia ze sprzedaży różnych kategorii produktów (np. mięso, wędliny, owoce, warzywa), a nie asortymentu konkretnych dostawców, którzy za to zapłacili. Podobnie było z opłatami za edukowanie i informowanie franczyzobiorców o nowościach z oferty dostawców. Zapytani przez UOKiK przedsiębiorcy nie wiedzieli nic o realizacji takich usług, a także nie przekazywali informacji o nowościach do Eurocash oraz wskazywali, że spółka zamawiała i dystrybuowała produkty według własnego uznania.

Ponadto część odpłatnych działań i tak byłaby realizowana przez Eurocash ze względu na interes gospodarczy tego przedsiębiorcy. Tak było m.in. z monitorowaniem popytu rynkowego i trendów sprzedaży produktów dostawcy. Eurocash prowadził takie działania dla wszystkich produktów dostępnych w sklepach, nie tylko dla tych, których dostawcy za to zapłacili. Podobnie było z opłatami za sprawowanie nadzoru nad zamówieniami przez sklepy wchodzące w skład danej sieci handlowej.

- Analiza materiału dowodowego nie pozostawia wątpliwości, że celem wielu pobieranych przez Eurocash opłat nie było rzetelne wykonywanie usług, lecz pomniejszanie wynagrodzenia należnego dostawcom produktów rolnych i spożywczych. Kontrahenci spółki nie wiedzieli w jaki sposób zostaną zrealizowane usługi, za które płacą, ani czy w ogóle zostaną bądź zostały one wykonane. Takie działania są niedopuszczalne i stanowią nieuczciwe wykorzystanie przewagi kontraktowej. Decyzja z karą finansową w wysokości 76 mln zł nałożoną na spółkę Eurocash kończy trudne i żmudne postępowanie, w którym przyjrzeliśmy się nie tylko ekwiwalentności świadczeń wzajemnych, ale również zweryfikowaliśmy to czy usługi zostały realnie wykonane. Jest to również cenne dla nas doświadczenie, które wykorzystamy w kolejnych postępowaniach, w tym w zakresie tzw. opłat gazetkowych – mówi Prezes UOKiK, Tomasz Chróstny.

Wydana decyzja nie jest prawomocna, przysługuje od niej odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Przedsiębiorco, rolniku, jeżeli działasz w branży rolno-spożywczej i twój duży kontrahent wykorzystuje swoja przewagę narzucając niekorzystne dla ciebie warunki współpracy – zawiadom UOKiK. Uruchomiliśmy specjalny formularz, który ułatwi ci zgłoszenie nieprawidłowości. Wejdź i wypełnij: https://ankieta.uokik.gov.pl/formularz-zgloszenie-przewaga/.

Pliki do pobrania:

• Komunikat prasowy 01.12.2021 (99,65 KB, docx, 2021.12.01)
• Wypowiedź Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego (4,91 MB, mp3, 2021.12.01)

Więcej informacji: UOKIK

Prezes UOKiK Tomasz Chróstny wydał kolejne decyzje wobec przedsiębiorców, którzy generowali zatory płatnicze. Pierwsza z nich dotyczy producenta baterii i akumulatorów. Chodzi o spółkę Exide Technologies z Poznania. Przedsiębiorca dodatkowo naruszył przepisy o maksymalnych terminach zapłaty, stosując zbyt długie, bo ponad 60-dniowe, terminy wobec dostawców - mikro, małych i średnich firm.

- Spółka Exide nie płaciła w terminie wielu polskim dostawcom m.in. producentom akumulatorów, ołowiu, firmom zajmującym się recyklingiem akumulatorów czy producentom z branży elektronicznej. Tylko w ciągu trzech miesięcy 2020 r. nie uregulowała w terminie ponad 3 tysięcy faktur wobec 441 kontrahentów na łączną kwotę ponad 111 mln zł. Z kolei należności których nie otrzymała lub dostała z opóźnieniem wyniosły niewiele ponad 13 mln zł, co oznacza, że w niewielkim stopniu sama padła ofiarą zatorów – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Zgodnie z przepisami, wysokość kary administracyjnej obliczana jest według wzoru i zależy od wysokości niezapłaconego w terminie świadczenia pieniężnego, odsetek ustawowych oraz długości opóźnienia. W przypadku Exide Technologies kara pieniężna, po zastosowaniu ustawowego wzoru, wyniosła ponad 313 tys. zł.

Trzy odstąpienia od wymierzenia kary

Przepisy dotyczące zatorów płatniczych przewidują, że Prezes UOKiK musi odstąpić od wymierzenia kary, jeśli w badanym okresie suma należności, których przedsiębiorca nie otrzymał lub otrzymał z opóźnieniem, przewyższała sumę zobowiązań, których sam nie zapłacił lub zapłacił z opóźnieniem.

Tak było w przypadku trzech przedsiębiorców: działającego w branży produkcji chemikaliów organicznych Silekol, E003B7 – spółki zajmującej się budową bloku energetycznego oraz Procam Polska, która działa na rynku hurtowej sprzedaży wyrobów chemicznych.

Prezes UOKiK ustalił, że spółka Silekol w badanym czasie nie uregulowała w terminie świadczeń pieniężnych na kwotę ponad 54,1 mln zł, jednocześnie nie otrzymując terminowo należności na ponad 56,5 mln zł. Suma zobowiązań nieuregulowanych w terminie przez E003B7 wyniosła w badanym okresie ponad 64,2 mln zł, a suma opóźnionych należności - ponad 69,1 mln zł. W przypadku Procam Polska opóźnienia w zapłacie kontrahentom wyniosły 57,9 mln zł, a równocześnie należności otrzymane przez nią po terminie zamknęły się w kwocie 58,8 mln zł.

- Jak wynika z prowadzonych postępowań poszkodowani przez zatory płatnicze są w szczególności mikro, mali i średni przedsiębiorcy, którym silniejsi kontrahenci najpierw narzucają wydłużone terminy zapłaty, a następnie nie płacą w terminie. Jest to szczególnie niekorzystne właśnie dla spółek sektora MŚP, dla których koszt pozyskania kapitału obrotowego jest nieporównywalnie wyższy niż w przypadku dużych przedsiębiorców, co więcej – mniejsze podmioty mają utrudnione możliwości korzystania z rozwiązań poprawiających płynność finansową, takich jak faktoring lub cashpooling - mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Analizy przepływów pieniężnych nieuczciwych przedsiębiorców, jak i wszczęte postępowania, przypadły w szczególnym momencie, tj. w czasie pandemii COVID-19. Skala zagrożenia zatorami płatniczymi na poziomie makro jest silnie powiązana z koniunkturą i nastrojami gospodarczymi uczestników rynku. Niezależnie jednak od powyższego, zatory płatnicze zawsze mają negatywny wpływ na płynność finansową przedsiębiorstw i ich rozwój, zwiększając koszty prowadzenia działalności, a w najtrudniejszych momentach mogąc doprowadzić do upadłości lub likwidacji dotkniętych nimi przedsiębiorców. Zadaniem Urzędu jest zatem walka z tym niepożądanym zjawiskiem oraz sukcesywna poprawa dyscypliny płatniczej przedsiębiorców. 

Nowelizacja przepisów

Przez prawie dwa lata od wprowadzenia ustawy antyzatorowej UOKiK przeanalizował ponad 100 mln transakcji handlowych pomiędzy przedsiębiorcami. Doświadczenia Urzędu pokazują, że obowiązujące przepisy nie pozwalają na efektywną realizację podstawowego celu, jakim jest skuteczne eliminowanie opóźnień w płatnościach. Ustawa m.in. w niezwykle sztywny sposób określa ramy działania Prezesa UOKiK, nie pozwala również na wzięcie pod uwagę szczególnych uwarunkowań gospodarczych czy też konkretnych okoliczności dotyczących przedsiębiorców. Obecne przepisy i wynikające z nich procedury są niezwykle czasochłonne, absorbują poważnie zasoby zarówno przedsiębiorców objętych postępowaniem i ich kontrahentów, jak i ekspertów Urzędu.  

W tej chwili trwają uzgodnienia międzyresortowe dotyczące nowelizacji ustawy. Zdaniem Urzędu niezbędne jest przede wszystkim uelastycznienie obowiązujących przepisów, w tym w zakresie uwzględniania przy wymiarze kary szczególnych okoliczności dotyczących naruszenia jak i samego przedsiębiorcy, łagodzących jak i obciążających. Dzięki temu kara byłaby adekwatna do wagi naruszenia, sytuacji przedsiębiorcy czy postawionego ustawie zadaniu jakim jest ograniczanie zatorów płatniczych.

- Jesteśmy w trakcie rozmów z Ministerstwem Rozwoju i Technologii. Chcemy przekonać resort do rozwiązań wyposażających Urząd w instrumenty skuteczniejszej walki z zatorami płatniczymi, jak i usprawnienia postępowań w tym zakresie. Poprawa dyscypliny płatniczej oraz płynności finansowej polskich przedsiębiorstw jest kluczowa dla stabilności gospodarki – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Wejdź na stronę poświęconą zatorom płatniczym

Przykłady obliczania kar dla konkretnych kwot zatorów płatniczych, a także najważniejsze informacje o kompetencjach Prezesa UOKiK w tym obszarze, można znaleźć na specjalnie uruchomionej stronie internetowej. Czym są zatory, kiedy może zająć się nimi Prezes Urzędu, jak można zgłosić, że przedsiębiorca nie płaci i kto może to zrobić?

Te i wiele innych pytań oraz odpowiedzi znajdziesz na zatoryplatnicze.uokik.gov.pl.

Pliki do pobrania:

• Komunikat prasowy 24.11.2021 (123,62 KB, docx, 2021.11.24)
• Wypowiedź Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego (5,53 MB, mp3, 2021.11.24)

Więcej informacji: UOKIK